Drugoga dana zasjedanja na 95. plenarnoj sjednici Ustavni sud Bosne i Hercegovine je odlučivao o jednom broju zahtjeva za ocjenu ustavnosti i apelacija o navodnim povredama ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Sa današnjega dijela 95. plenarne sjednice Ustavnoga suda BiH, isključivo radi ilustracije, izdvajamo:

U predmetu broj AP 2052/12 apelant Zdravko Marić iz Bratunca u apelaciji podnesenoj Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine tvrdi da mu je osporenim odlukama povrijeđeno pravo iz člana II/3.e), f), k) i m) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. i člana 8. Evropske konvencije, te člana 1. Protokola broj 1 i člana 2. Protokola broj 4 uz Evropsku konvenciju.

Apelant smatra da su mu navedena prava povrijeđena zato što su, kako tvrdi, organi uprave i Kantonalni sud proizvoljno, pogrešno i arbitrarno utvrdili činjenično stanje, odnosno da su proizvoljno tumačili relevantne odredbe Zakona o prestanku primjene Zakona o napuštenim stanovima, kada su zaključili da mu ne pripada pravo na povrat predmetnog stana.

Odlučujući o apelaciji, Ustavni sud BiH je zaključio da postoji povreda prava na imovinu iz člana II/3.k) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 1. Protokola broj 1 uz Evropsku konvenciju kada su nadležni organi i sud u okolnostima konkretnog slučaja, tumačeći relevantnu odredbu materijalnog prava, došli do proizvoljnog zaključka čiji je rezultat lišavanje apelanta njegove imovine na način koji ne zadovoljava standard zakonitog miješanja, te je, u skladu s tim, usvojio apelaciju Zdravka Marića i ukinuo Presudu Kantonalnog suda u Sarajevu broj 09 0 U 001407 08 U od 3. aprila 2012. godine.

Ustavni sud BiH je predmet vratio Kantonalnome sudu u Sarajevu, koji je dužan da po hitnom postupku donese novu odluku u skladu sa članom II/3.k) Ustava Bosne i Hercegovine i članom 1. Protokola broj 1 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Odlučujući u predmetu broj AP 3312/12, Ustavni sud BiH je djelomično usvojio apelaciju Mladena Milića iz Banje Luke i utvrdio povredu prava na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, te ukinuo Presudu Suda Bosne i Hercegovine broj S1 2 K 002735 12 Krž3 od 23. aprila 2012. godine u dijelu u kojem je primijenjeno materijalno pravo u odnosu na krivično djelo ratni zločin protiv civilnog stanovništva iz člana 173. stav 1. tačka c) Krivičnog zakona Bosne i Hercegovine.

Ustavni sud BiH je u odluci istakao da ukidanje Presude Suda Bosne i Hercegovine broj S1 2 K 002735 12 Krž3 od 23. aprila 2012. godine u dijelu iz prethodnog stava ni na koji način ne utječe na apelantovo lišavanje slobode, zadržavanje i pritvor, što je u isključivoj nadležnosti Suda Bosne i Hercegovine. Ustavni sud BiH je predmet vratio Sudu Bosne i Hercegovine, koji je dužan da po hitnom postupku donese novu odluku prema standardima iz ove odluke, u skladu sa članom II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i članom 6. stav 1. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Također, Ustavni sud BiH je odbio kao neosnovanu apelaciju Mladena Milića u odnosu na ostale aspekte prava na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Naime, Presudom Suda BiH broj S1 1 K 002735 11 Krl od 28. oktobra 2011. godine apelant Mladen Milić iz Banje Luke je proglašen krivim da je radnjama opisanim u izreci presude počinio krivično djelo ratni zločin protiv civilnog stanovništva iz člana 173. stav 1. tačka c) Krivičnog zakona BiH u vezi sa članom 180. stav 1. KZBiH za koje ga je prvostepeni sud osudio na kaznu zatvora u trajanju od 10 godina.

U apelaciji upućenoj Ustavnome sudu BiH apelant je istaknuo da mu je osporenim presudama povrijeđeno pravo na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. st. 1. i 2. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, te pravo na privatni i porodični život iz člana II/3.f) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 8. Evropske konvencije. Smatra da su redovni sudovi izveli pogrešan zaključak o njegovoj odgovornosti za predmetno krivično djelo, jer svi provedeni dokazi upućuju samo na jedan zaključak, a to je da je Sud BiH trebalo i morao osloboditi apelanta krivičnopravne odgovornosti. Upućuje i na žalbu protiv prvostepene presude, te smatra da je žalbu trebalo uvažiti i apelanta osloboditi krivičnopravne odgovornosti, budući da apelant nije počinilac predmetnog krivičnog djela. Prema apelantovom mišljenju, on ne može biti odgovoran za „eksces drugoga lica“. Stoga, ukazuje na kršenje načela in dubio pro reo.

Odlučujući o apelaciji, Ustavni sud BiH je zaključio da postoji kršenje prava na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. Evropske konvencije, jer se obrazloženje osporenih odluka, u pogledu obavezne primjene blažeg zakona, svodi na upoređivanje KZBiH i KZSFRJ isključivo u dijelu koji od dva navedena zakona propisuje težu kaznu za počinioca (apelanta), s obzirom na to da je glavni argument bio da KZSFRJ za predmetno krivično djelo propisuje (i) smrtnu kaznu. Nijedno od dvaju vijeća Suda BiH koja su odlučivala o ovome slučaju nije dalo obrazloženje o tome koji od dva navedena zakona propisuje blažu kaznu za krivično djelo ratni zločin protiv civilnog stanovništva. To je, prema mišljenju Ustavnoga suda, bilo obavezno imajući u vidu da je tendencija Suda BiH bila da se apelant blaže kazni (s obzirom na to da je izrečena kazna ispod minimuma propisanog zakonom), te je, stoga, bilo neophodno da se izvrši upoređivanje člana 173. KZBiH i člana 142. KZSFRJ, odnosno da obrazloženje koji od dva navedena zakona propisuje (i) blažu kaznu za apelanta i da se, onda, odluči koji je zakon blaži sa aspekta zakonskog minimuma zaprijećene kazne i da se, u skladu s tim, primijeni blaži zakon.

Ustavni sud je, također, zaključio da ne postoji kršenje prava na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. st. 1. i 2. Evropske konvencije, budući da u osporenim presudama nema ničega što bi ukazivalo na proizvoljnost pri utvrđivanju i ocjeni činjenica u odnosu na utvrđivanje apelantove krivičnopravne odgovornosti, kao i na kršenje načela in dubio pro reo. Naime, apelant je u toku cijelog krivičnog postupka imao stručnu pomoć, te ničim nije doveden u neravnopravan položaj u odnosu na tužilačku stranu.

Sve odluke o zahtjevima za ocjenu ustavnosti i apelacijama, usvojene na sjednici, bit će u roku od mjesec dana dostavljene podnosiocima zahtjeva, odnosno apelacija, i objavljene na internetskoj stranici Ustavnoga suda Bosne i Hercegovine.