Pretpostavka nevinosti • Izjave iznesene o podnosiocu predstavke u presudama donesenim u odvojenom krivičnom postupku protiv saučesnika podnosioca predstavke nisu imale štetnog efekta na njegovu pretpostavku nevinosti • Nije utvrđeno kršenje člana 6. stav 2. Evropske konvencije

Činjenice predmeta

Podnosilac predstavke jedan je od vlasnika i dioničara njemačke privatne banke „W‑Bank“. Nakon što je otkriveno da je banka „W‑Bank“ umiješana u veliku poreznu prevaru, Tužilaštvo je pokrenulo krivične postupke protiv podnosioca predstavke i još devet osoba. Poseban postupak pokrenut je protiv M. S. i N. D. koji su priznali svoju umiješanost u lažne transakcije banke „W‑Bank“ i dali opširne informacije istražnim organima. Oni su pred Okružnim sudom optuženi za utaju poreza zbog umiješanosti u lažne transakcije banke „W‑Bank“ s drugim osobama, uključujući i podnosioca predstavke. U tom postupku podnosilac predstavke imao je status svjedoka. Nije saslušan jer je iskoristio pravo na šutnju kako se ne bi inkriminirao. Presudom Okružnog suda M. S. i N. D su kao saučesnici podnosioca predstavke proglašeni krivim. Presuda je sadržavala obimne zaključke o činjenicama u vezi s radnjama i namjerama podnosioca predstavke koji u to vrijeme još uvijek nije bio optužen. Pri pravnoj klasifikaciji krivičnih djela M. S. i N. D. kao saučesnika Okružni sud je također ocijenio umiješanost podnosioca predstavke kao saizvršioca ili jednog od glavnih izvršilaca, ponovo ga spominjući kao „posebno gonjenu osobu“. Podnosilac predstavke je podnio ustavnu žalbu protiv odluka krivičnih sudova tvrdeći da je njihovim izjavama, u kojima se navodi njegova umiješanost kao saučesnika u krivičnim djelima, prerano prikazan krivim te da je time prekršeno njegovo pravo da se smatra nevinim. Ustavna žalba je odbačena kao nedopuštena. Krivični postupak protiv podnosioca predstavke zbog utaje poreza je obustavljen jer je utvrđeno da podnosilac predstavke više nije sposoban za suđenje zbog svog lošeg zdravlja. Ova odluka još nije pravomoćna jer su i podnosilac predstavke i Tužilaštvo izjavili žalbe.

Navodi podnosioca predstavke

Podnosilac predstavke se žalio da su izjave iz presuda krivičnih sudova u kojima se navodi njegova umiješanost u krivična djela koja su počinili saučesnici predstavljale prerano izražavanje njegove krivice. Pozvao se na povredu člana 6. stav 2. Konvencije.

Ocjena Evropskog suda

Sud je ukazao da je u početku vođen jedan krivični postupak protiv velikog broja optuženih, te da je Tužilaštvo kasnije razdvojilo postupke i pokrenulo poseban postupak samo protiv M. S. i N. D. kako bi ih optužilo prije nego ostale optužene, uključujući i podnosioca predstavke. Sud je istakao da je odluka o razdvajanju postupka bila u skladu s domaćim zakonom i da je predmet protiv M. S. i N. D. bio spreman za suđenje zbog njihovih priznanja, za razliku od predmeta protiv ostalih optuženih. Sud je također ukazao da su u presudama koje se odnose na saučesnike krivični sudovi ne samo detaljno opisali radnje i namjere podnosioca predstavke s činjenične tačke gledišta nego su ih ocijenili i s pravne tačke gledišta, te su utvrdili da su ispunjena dva od tri osnovna uvjeta potrebna za utvrđivanje krivične odgovornosti prema domaćem zakonu.

Sud je ispitao u kojoj mjeri osporene izjave predstavljaju prerano izražavanje krivice podnosioca predstavke. U tom smislu Sud je ponovio da ako se u odlukama krivičnih sudova moraju iznijeti činjenice vezane za umiješanost trećih osoba, sudovi bi trebali izbjegavati davanje više informacija nego što je to potrebno za ocjenu pravne odgovornosti onih osoba koje su optužene prije njih. Sud je također istakao da su, prema tvrdnjama Vlade, u vezi s postojanjem zajedničkog plana koji je osmislio i implementirao podnosilac predstavke zajedno s drugim osobama, takvi zaključci bili neophodni s ciljem utvrđivanja da je M. S. izvršio poreznu utaju kao saučesnik. Vlada je također tvrdila da su zaključci krivičnih sudova da je podnosilac predstavke namjerno i protivpravno počinio utaju poreza također bili neophodni kako bi se utvrdilo da su saučesnici pomagali i podržavali to krivično djelo. Sud je istakao da podnosilac predstavke nije osporio takve tvrdnje, niti pokazao kako su krivični sudovi mogli osuditi saučesnike bez davanja osporenih izjava.

Sud je dalje naveo da su se krivični sudovi suzdržali od donošenja bilo kakvih zaključaka u pogledu „krivice“ podnosioca predstavke u smislu njemačkog krivičnog prava. Primio je k znanju Vladin argument da nepostojanje bilo kakvih zaključaka u vezi s „krivicom” podnosioca predstavke u smislu njemačkog krivičnog prava znači da krivični sudovi nisu prejudicirali njegovu krivicu, odnosno krivičnu odgovornost. Sud je istakao da iako se povreda pretpostavke nevinosti utvrđuje prema autonomnom značenju Konvencije, dobro utvrđeno značenje i učinak pravnih termina u domaćem zakonu moraju se uzeti u obzir kada se utvrđuje da li se izjava može kvalificirati kao izjava o krivici. Sud je također naglasio da prema njemačkom krivičnom pravu osporene izjave nisu imale obavezujući učinak na sud koji je vodio krivični postupak protiv podnosioca predstavke.

Međutim, Sud je morao ispitati da li je obrazloženje krivičnih sudova bilo formulirano na takav način da je izazvalo predrasudu o krivici podnosioca predstavke. U vezi s tim, Sud je istakao da su krivični sudovi, pozivajući se na podnosioca predstavke u svim presudama kao na „posebno gonjenu osobu“, naglasili činjenicu da nisu bili pozvani da utvrđuju krivicu podnosioca predstavke, već su se, u skladu s odredbama domaćih zakona o krivičnom postupku, bavili samo ocjenom krivične odgovornosti saučesnika kao optuženih u okviru predmetnog postupka protiv njih. Sud je zaključio da osporene izjave iz obrazloženja presuda krivičnih sudova nisu imale štetnog efekta u postupku protiv podnosioca predstavke i da stoga nisu prekršile načelo pretpostavke nevinosti.