11. novembar 2009. godine - Ustavni sud BiH danas je održao 88. sjednicu Vijeća od pet sudija. Na današnjoj sjednici Ustavni sud BiH je riješio 161 pojedinačnu apelaciju. Od toga Sud je riješio 19 apelacija u meritumu, 59 apelacija je odbacio zbog očigledne nedopustivosti, a 83 apelacije je odbacio zbog drugih razloga nedopustivosti (protekao rok za podnošenje, neiscrpljivanje pravnih lijekova, nenadležnost Ustavnog suda BiH itd.). U više meritornih odluka Ustavni sud BiH je utvrdio povredu prava na pravično suđenje zbog nerazumne dužine trajanja postupka pred sudovima i upravnim organima. Ustavni sud BiH je ponovo istakao da je ovaj pravni problem konstantno prisutan u praksi, te da sudovi i upravni organi ne vode dovoljno računa o standardima koji proizlaze iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Tako, naprimjer, i na ovoj sjednici u 11 od 19 meritornih odluka Ustavni sud BiH je raspravljao o povredi prava na pravično suđenje zbog nerazumne dužine trajanja postupka. Između ostalih, Ustavni sud BiH je u predmetu broj AP 2255/07 usvojio apelaciju Dušanke Ajder i utvrdio da je povrijeđeno pravo na imovinu iz člana II/3.k) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 1. Protokola broj 1 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Ustavni sud BiH je zaključio da se početak ostvarivanja prava na penziju, odnosno početak isplate penzije, određuje od dana podnošenja zahtjeva ukoliko je osoba ispunila uvjete za stjecanje prava koji su propisani zakonom. Naknadna, odnosno retroaktivna uplata doprinosa ne utječe na određivanje početka ostvarivanja prava na penziju i početak isplate penzije. Ustavni sud BiH je, takođe, djelimično usvojio apelaciju Miljana Radonje broj AP 1812/07, te utvrdio da je povrijeđen član II/3.d) Ustava Bosne i Hercegovine i član 5. stav 3. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda zbog neizvođenja Miljana Radonje pred sudiju u postupku donošenja rješenjā o produženju pritvora Vrhovnog suda Republike Srpske broj 118-0-Kž-07-000 107 od 15. maja 2007. godine i broj 118-0-Kv-07-000 010 od 2. maja 2007. godine. Ustavni sud BiH je odbio kao neosnovanu apelaciju NIGD «Dnevne nezavisne novine» Banja Luka broj AP 1819/07, podnesenu protiv Presude Okružnog suda u Banjoj Luci broj Gž-626/04 od 12. aprila 2007. godine i Presude Osnovnog suda u Banjoj Luci broj P-1415/02 od 3. novembra 2003. godine u odnosu na član II/3.h) Ustava Bosne i Hercegovine i član 10. stav 1. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Ustavni sud BiH je odbacio kao nedopuštenu apelaciju Svetozara Aćimovića broj AP 1047/07, podnesenu protiv Presude Okružnog suda u Trebinju broj Gž-546/05 od 9. februara 2007. godine i Presude Osnovnog suda u Trebinju broj P-27/05 od 1. jula 2005. godine zbog toga što je ratione personae inkompatibilna sa Ustavom Bosne i Hercegovine. Apelant je pobijao konačnu sudsku odluku kojom je preispitivano Rješenje Javnog matičnog državnog preduzeća „Elektroprivreda“ Republike Srpske - Trebinje broj 02-111-12-1/03 od 30. aprila 2003. godine o prestanku apelantovog radnog odnosa 30. aprila 2003. godine, a koje je doneseno na osnovu Odluke Visokog predstavnika za Bosnu i Hercegovinu broj 106/03 od 26. februara 2003. godine. Visoki predstavnik je apelanta smijenio sa funkcije generalnog direktora preduzeća „Elektroprivreda“ Republike Srpske i zabranio mu da obavlja sve zvanične, izabrane ili imenovane javne dužnosti, kao i da se kandiduje na izborima, te da obavlja dužnosti u okviru političkih stranaka. Ustavni sud BiH je danas razmotrio i presudu Evropskog suda za ljudska prava iz predmeta Suljagić protiv Bosne i Hercegovine, aplikacija broj 27912/02 od 3. novembra 2009. godine, koja se tiče stare devizne štednje. Zbog značaja ove odluke za javnost, Ustavni sud BiH ukazuje na saopćenje Evropskog suda za ljudska prava koje se odnosi na ovu odluku. U ovom saopćenju su dati osnovni zaključci (dostupno na Internet-stranici: http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/portal.asp?sessionId=37107582&skin=hudoc-pr-en&action=request/): „Odluka Suda Kao prvo, Sud je primijetio, bez obzira na činjenicu što je zahtjev podnesen 2002. godine, da bi se on ograničio na analizu sadašnje legislative o staroj deviznoj štednji. Kad je riječ o žalbi podnosioca aplikacije o ograničenim gotovinskim uplatama, Sud je primijetio da je, osim inicijalnih uplata, prema planu amortizacije za vladine obveznice, podnosilac imao pravo da primi cijeli iznos svoje stare devizne štednje u osam rata. Uzimajući u obzir učinak rata i stalne reforme privredne strukture, Sud je smatrao da Država može ograničiti pristup štednji. Sud nije vidio nijedan razlog zašto podnosilac zahtjeva ne bi bio u mogućnosti da proda svoje obveznice za bilo koji iznos koji je približan njihovoj nominalnoj vrijednosti. Štaviše, od njega se nije tražilo da ih proda, ali, umjesto toga, mogao je da izabere gotovinske uplate u osam rata od kojih je jednu već primio. Kad je u pitanju kamata za period od januara 1992. do aprila 2006. godine, Sud je uzeo u obzir činjenicu da su se susjedne zemlje, koje su imale slične planove otplate, složile u tome da isplate znatno veće kamate. Ipak, Sud nije smatrao da je ovaj faktor dovoljan razlog da se donese zaključak da je sadašnja legislativa suprotna članu 1. Protokola broj 1, te je u tome slijedio argument Ustavnog suda Bosne i Hercegovine da je poslije rata potrebno rekonstruirati državnu ekonomiju. Međutim, Sud se složio sa podnosiocem zahtjeva da je implementacija zakona nezadovoljavajuća. Zbog činjenice da obveznice koje su dospijevale u martu 2008. godine nisu bile emitirane, podnosilac zahtjeva i dalje nije mogao da ih proda na berzi i tako dođe do prijevremenih gotovinskih isplata. Štaviše, to je dovelo do kašnjenja u plaćanju rata. Bez obzira na činjenicu da je „stara“ devizna štednja, koja je naslijeđena od bivše SFRJ, predstavljala značajan teret za države nasljednice, vladavina zakona koja se nalazi u osnovi Evropske konvencije zahtijevala je od ugovornih strana da dosljedno primjenjuju zakone koje su donijele. Sud je, stoga, iznio jednoglasno mišljenje da je zbog manjkave implementacije zakona povrijeđen član 1. Protokola broj 1. Osim toga, Sud je jednoglasno odlučio da odgodi za šest mjeseci, računajući od datuma kada je presuda postala pravosnažna, postupke koji se odnose na staru deviznu štednju u bilo kojem predmetu u Federaciji Bosne i Hercegovine i Distriktu Brčko u kojem su aplikanti dobili verifikaciju certifikata (kao aplikant u ovom predmetu). Prema članu 46. (obavezujuće i izvršne presude), Sud je istakao da se predmet odnosi na sistemski problem, naime, na nepostojanje plana otplaćivanja devizne štednje koja datira iz vremena prije raspadanja SFRJ. Taj problem se nalazi u više od 1.350 sličnih aplikacija koje su podnesene Sudu. Sud je jednoglasno odlučio da Bosna i Hercegovina mora osigurati, u roku od šest mjeseci od datuma kada presuda postane pravosnažna, da se emitiraju vladine obveznice u Federaciji Bosne i Hercegovine, da se isplate zaostale rate i da, u slučaju kašnjenja isplate rata, bude plaćena zakonska zatezna kamata.“ (neslužbeni prevod sa engleskog jezika Ustavnog suda BiH) Narednu sjednicu Vijeća od pet sudija Ustavni sud BiH će održati 2. decembra 2009. godine