Obavijest o prirodi i vrsti optužbe

To što član 6. Evropske konvencije zahtijeva da apelant bude u najkraćem roku obaviješten o optužbi koja se podiže protiv njega ne znači da o tome mora biti obaviješten u nalogu za hapšenje, već u najkraćem roku.
• Odluka o meritumu broj AP-86/05 od 13. oktobra 2005. godine, stav 29, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 17/06

U vezi s apelantovim navodima, Ustavni sud ukazuje na to da je Vrhovni sud u supstrat optužnice nepobitno ugradio određene činjenice i okolnosti za koje je sam sud utvrdio da su bile „bitne za pravilno sagledavanje cjelokupnog inkriminiranog događaja", kako je to, uostalom, i navedeno u obrazloženju osporene presude. Međutim, Ustavni sud smatra da time nije narušen objektivni identitet optužnice na način koji bi mogao dovesti u pitanje apelantovo uživanje prava na pravično suđenje, jer je izmjenom sačuvan identitet s obzirom na to da je apelant osuđen za isto djelo za koje je i optužen.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-2323/06 od 3. aprila 2008. godine, stav 35, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 47/08, krivični postupak, prekoračenje optužbe

Obavijest na jeziku koji razumije

Apelantovo pravo da odmah, na jeziku koji razumije, bude podrobno obaviješten o prirodi i razlogu optužbe protiv njega nije povrijeđeno kada su u postupku pred sudom korišteni kao dokaz nalaz i mišljenje vještaka saobraćajne struke, koji je, kao stručno lice, koristio dijagram sila kočenja sačinjen na računarskom obrascu čiji je tekstualni dio na njemačkom jeziku koji apelant ne razumije, kada je kao dokaz sud ocijenio nalaz i mišljenje vještaka, a ne dijagram.
• Odluka o meritumu broj AP-1158/05 od 12. aprila 2006. godine, st. 34. i 37, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 59/06, krivični postupak, korištenje nalaza i mišljenja vještaka kada je korišten zapisnik o tehničkom pregledu vozila sačinjen na njemačkom jeziku, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Adekvatno vrijeme za pripremanje odbrane

Nema povrede prava iz člana 6.3.b) Evropske konvencije s obzirom na utvrđene činjenice iz spisa krivičnog predmeta, a posebno imajući u vidu činjenicu da su se i apelant i njegov novoimenovani branilac izjasnili da im nije potrebno dodatno vrijeme za pripremanje odbrane.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-639/03 od 14. oktobra 2004. godine, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 8/05

Nema kršenja prava na odgovarajuće vrijeme za pripremanje odbrane iz člana 6. stav 3.b) Evropske konvencije kada se takve tvrdnje zasnivaju isključivo na argumentima da dokazi koji su izvedeni na glavnoj raspravi i dostavljeni u sudski spis nisu dostavljeni direktno apelantu, u situaciji kada je apelant te dokaze unakrsno ispitao, a nije od suda tražio dodatno vrijeme za pripremanje odbrane. Osim toga, nema kršenja ni načela nepristrasnosti suda kad apelant nije takve tvrdnje objektivno opravdao i dokazao.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-651/08 od 28. oktobra 2008. godine, stav 42, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 18/09, krivični postupak, ravnopravnost stranaka u postupku, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Adekvatni uvjeti za pripremanje odbrane

Sâm boravak službenog lica u susjednim prostorijama odvojenim staklom, kako je bilo predviđeno tada važećim zakonom, nije poželjan, ali ne čini povredu prava zaštićenih Ustavom u smislu člana 6. Evropske konvencije. U protivnom, pravo na odbranu moglo bi se smatrati „iluzornim", „teoretskim" i neostvarivim u praksi.
• Odluka broj U-2/02 od 27. juna 2003. godine, stav 29, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 41/03, krivični postupak, pravo na odbranu, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Međutim, postavlja se pitanje može li se, u smislu člana 6. Evropske konvencije, a imajući u vidu sve okolnosti konkretnog slučaja, konstatirati da je apelantu, time što je vrijeme jednog razgovora apelanta i njegovog branioca bilo ograničeno na deset minuta u prisustvu upravnika zatvora, bilo uskraćeno pravo da slobodno komunicira sa svojim braniocem, odnosno da je to ugrozilo njegovo pravo iz člana 6.3.b) Evropske konvencije (da mu se osiguraju vrijeme i uvjeti neophodni za pripremanje odbrane). Prema mišljenju Ustavnog suda, navedena činjenica jeste propust nadležnih tijela (na što ukazuje stanje spisa apelacije, ali i odgovor Osnovnog suda u kojem nije eksplicitno osporen apelantov prigovor da je razgovoru s advokatom bio prisutan i upravnik zatvora). Međutim, iz predočenog nije vidljivo da su se apelant i njegov branilac žalili da im nisu osigurani odgovarajući uvjeti za odbranu, a da sud, na kojem je odgovornost u pogledu nastavka postupka, nije reagirao. Također, nije vidljivo da se apelant tokom postupka žalio da mu je uskraćeno pravo da slobodno komunicira sa svojim braniocem. Pored toga, iz svih ostalih okolnosti ovog slučaja proizlazi da nije bilo drugih ograničenja u kontaktima apelanta i branioca, odnosno ne proizlazi da je u predmetnom postupku, u suštini, onemogućena komunikacija apelanta s braniocem do te mjere da je došlo do povrede njegovog prava na odbranu iz člana 6.3.b) Evropske konvencije. To znači, prvenstveno imajući u vidu kasniju slobodnu komunikaciju apelanta s njegovim braniocem, da je apelant, ipak, imao uvjete za pripremanje odbrane u skladu sa članom 6.3.b) Evropske konvencije. U vezi s tim, Ustavni sud nalazi da nisu osnovani apelantovi navodi koji se tiču povrede ovog aspekta prava na pravično suđenje.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-3138/08 od 9. marta 2011. godine, stav 44, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 48/11, krivični postupak, pravo na odbranu, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Pravo da se brani sâm

Pravo na odbranu je povrijeđeno u situaciji kada se optuženom nije osiguralo propisano pravo da se brani sâm ili uz pomoć branioca a odluka suda se isključivo ili uglavnom zasniva na iskazu lica koje se predstavilo kao zastupnik optuženog pravnog lica, ali bez propisanog ovlaštenja optuženog.
• Odluka o meritumu broj AP-599/04 od 13. oktobra 2005. godine, st. 30–32, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 17/06, prekršajni postupak, optuženo pravno lice nije zastupalo ovlašteno lice, utvrđena povreda člana 6. Evropske konvencije i člana II/3.e) Ustava BiH

Pravo da mu se postavi advokat

Prisustvo branioca u izvođenju procesne radnje, pa tako i vođenja glavnog pretresa je obavezno samo u slučaju obavezne odbrane. U konkretnom slučaju, s obzirom na to da se radi o fakultativnoj odbrani, nisu postojala zakonska ograničenja koja bi onemogućila apelanta da disponira svojim pravom na stručnu odbranu. Imajući to u vidu, kao i činjenicu da je apelant dobrovoljno, ni od koga prisiljen, odustao od pomoći branioca na glavnom pretresu, prvostepeni sud u takvoj situaciji nije bio obavezan odgoditi glavni pretres.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-502/04 od 30. novembra 2004. godine, stav 21, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 19/05, krivični postupak, opravdano odsustvo branioca na glavnom pretresu, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Ne postoji kršenje prava na odbranu kao elementa prava na pravično suđenje kada je Vrhovni sud, u skladu sa zakonom, donio odluku na sjednici vijeća kojoj je prisustvovao apelant, koji se saglasio da se sjednica vijeća Vrhovnog suda održi bez prisustva njegovog branioca.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-2050/05 od 16. januara 2007. godine, stav 38, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 34/07, sjednica vijeća održana bez prisustva advokata uz saglasnost okrivljenog, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Nije prekršeno apelantovo pravo na branioca iz člana 6. stav 3. tačka c) kada je apelant bio poučen o tom pravu, pa nije zahtijevao da mu sud postavi branioca po službenoj dužnosti, a sudovi su ocijenili da, s obzirom na prirodu optužbe protiv apelanta, potencijalnu kaznu koja može biti izrečena, složenost predmeta i materijalno stanje apelanta, to nije neophodno.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-877/07 od 29. aprila 2009. godine, stav 36, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 50/09, krivični postupak, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Ustavni sud zaključuje da postoji povreda prava iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. i stav 3. tačka c) Evropske konvencije jer apelant u krivičnom postupku koji je vođen protiv njega zbog krivičnog djela za koje se može izreći kazna zatvora do 10 godina nije imao izabranog branioca niti mu je sudija postavio branioca koji bi ga zastupao do pravomoćnosti presude, iako je za navedeno krivično djelo zakonom propisana obavezna odbrana, a Okružni sud, držeći se ograničenja iz člana 320. ZKPRS kojim su propisane granice ispitivanja presude, nije u skladu sa članom II/6. Ustava Bosne i Hercegovine na konkretan slučaj direktno primijenio odredbe Evropske konvencije koje, prema članu II/2. Ustava Bosne i Hercegovine, imaju snagu ustavnih odredbi i imaju prioritet nad ZKPRS.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-2044/20 od 5. oktobra 2021. godine, stav 42, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovineˮ broj 66/21, krivični postupak, obavezna odbrana

Pravo na ispitivanje svjedoka optužbe pod istim uvjetima

U konkretnom slučaju je povrijeđeno načelo iz člana 6. stav 3. tačka d) Evropske konvencije, koje optuženim licima garantira pravo pozivati i ispitivati bilo kojeg svjedoka čije svjedočenje smatraju relevantnim za svoj slučaj, kao i ispitivati svakog svjedoka kojeg pozovu ili na čije se svjedočenje oslanja tužilac.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj U-146/03 od 26. marta 2004. godine, stav 27, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 24/04, dopunsko saslušanje zaštićenog svjedoka, utvrđena povreda člana 6. Evropske konvencije i člana II/3.e) Ustava BiH

Postoji povreda prava na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 3. tačka d) Evropske konvencije zbog toga što se osporene osuđujuće presude zasnivaju isključivo na iskazu svjedoka koje apelant nije mogao ispitivati ni u jednoj fazi postupka.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj U-117/03 od 29. oktobra 2004. godine, stav 23, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 24/05, presuda zasnovana isključivo na iskazima svjedoka koje apelant nije imao mogućnost ispitivati, utvrđena povreda člana 6. Evropske konvencije i člana II/3.e) Ustava BiH

Nije došlo do povrede prava iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6.3.d) Evropske konvencije s obzirom na to da su u konkretnom slučaju na glavnom pretresu pročitani ranije dati iskazi svjedokinja, a da one nisu bile lično prisutne na glavnom pretresu u svojstvu svjedoka. Međutim, za takav postupak redovni sudovi su imali valjane razloge zasnovane na članu 333. stav 1. tačka 1. Zakona o krivičnom postupku.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-105/03 od 30. novembra 2004. godine, stav 30, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 15/05, krivično djelo trgovine ljudima – čitanje iskaza datih u istrazi

Prema tome, ispunjen je uvjet iz člana 6. stav 3. tačka d) Evropske konvencije da se, u slučaju kada optuženi ne može direktno postavljati pitanja svjedoku optužbe, presuda kojom se utvrđuje njegova krivica ne može zasnivati isključivo na iskazima svjedoka koji su pročitani na glavnom pretresu.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-91/04 od 23. marta 2005. godine, stav 32, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 30/05

Korištenje izjava anonimnih svjedoka kao dokaza prilikom utvrđivanja osnovanosti krivične optužbe može dovesti do povrede prava na pravično suđenje iz člana 6. Evropske konvencije u dva slučaja: a) kada se presuda zasniva isključivo na iskazu anonimnog svjedoka i b) kada optuženom ili njegovom braniocu nije data mogućnost tokom suđenja osporiti iskaz anonimnog svjedoka, odnosno izjasniti se u vezi s njim.
• Odluka o meritumu broj AP-506/04 od 23. septembra 2005. godine, stav 25, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 80/05, krivični postupak, pravo na odbranu, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Nema kršenja prava na pravično suđenje ni prava na odbranu u slučaju kada apelantici nije dostavljeno rješenje kojim se određuje saslušanje zaštićenog svjedoka ukoliko je takav propust, koji se desio prilikom pripremanja glavnog pretresa, ispravljen na glavnom pretresu kada je apelantica imala priliku izjasniti se i osporiti iskaz zaštićenog svjedoka, a osporene presude se ne zasnivaju isključivo na iskazu zaštićenog svjedoka.
• Odluka o meritumu broj AP-506/04 od 23. septembra 2005. godine, stav 30, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 80/05, krivični postupak, pravo na odbranu, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Pravo optuženog da mu se omogući ispitivati svjedoka optužbe nema apsolutno djelovanje, tj. ovo pravo optuženog nije neograničeno. Na primjer, postoje slučajevi kada zakon ne dopušta da optuženi direktno ispituje svjedoka optužbe, u kojim se koriste iskazi tzv. zaštićenih svjedoka. Osim toga, postoje situacije kada, zbog objektivnih okolnosti, nije moguće na glavnom pretresu saslušati svjedoka koji je već dao iskaz u prethodnom postupku bez prisustva optuženog ili njegovog branioca.
• Odluka o meritumu broj AP-679/04 od 13. septembra 2005. godine, stav 25, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 86/05, krivični postupak, na glavnom pretresu pročitane izjave svjedoka koje su date u istražnom postupku, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Izvođenje dokaza čitanjem iskaza svjedoka na glavnom pretresu na način propisan zakonom nije, samo po sebi, kršenje prava na pravično suđenje, a osporene presude ne zasnivaju se isključivo na tim iskazima, već i na iskazima drugih svjedoka i drugim materijalnim dokazima.
• Odluka o meritumu broj AP-679/04 od 13. septembra 2005. godine, stav 26, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 86/05, krivični postupak, na glavnom pretresu pročitane izjave svjedoka koje su date u istražnom postupku, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Nema povrede prava na pravično suđenje u slučaju kada se osporene presude ne zasnivaju samo na iskazima svjedoka kojima apelanti prigovaraju, a proceduralni propusti vezani za iskaze tih svjedoka koje su oni dali zamolbenim putem pred istražnim sudijom ispravljeni su na glavnom pretresu, kada ih je prvostepeni sud neposredno saslušao i uz saglasnost stranaka pročitao njihove iskaze sa zapisnika kod istražnog sudije.
• Odluka o meritumu broj AP-1083/04 od 13. oktobra 2005. godine, stav 33, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 22/06

Nema kršenja člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine ni člana 6. st. 1. i 3. tačka d) Evropske konvencije zato što čitanje iskaza svjedoka koji „zbog važnih razloga" nije mogao pristupiti na glavni pretres na način propisan zakonom nije, samo po sebi, kršenje prava na pravično suđenje, a osporene presude se ne zasnivaju isključivo na tim iskazima, već i na iskazima drugih svjedoka i drugim materijalnim dokazima.
• Odluka o meritumu broj AP-977/04 od 17. novembra 2005. godine, stav 29, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 20/06

Član 6. Evropske konvencije ne daje stranci neograničeno pravo saslušavati svjedoke pred sudom i predlagati izvođenje drugih dokaza.
• Odluka o meritumu broj AP-2345/05 od 14. marta 2006. godine, stav 32, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 66/06, diskrecija suda da ocijeni bi li izjave predloženih svjedoka ili izvođenje drugih predloženih dokaza bili relevantni za odlučivanje u konkretnom slučaju

U slučaju kada je nesporno utvrđeno da su pred prvostepenim sudom saslušavani svjedoci, a da apelant nije prisustvovao njihovom saslušanju, te da je određeno i provedeno vještačenje sudskog vještaka saobraćajne struke, a da apelantu nije data prilika izjasniti se o izboru vještaka, kao ni o njegovom nalazu prije donošenja prvostepene odluke, te da o održavanju sjednice žalbenog vijeća pred drugostepenim sudom apelant nije obaviješten, prekršeno je apelantovo pravo na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. st. 1. i 3.c) i d) Evropske konvencije.
• Odluka o meritumu broj AP-481/05 od 14. marta 2006. godine, stav 50, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 57/06

Nema kršenja člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine ni člana 6. st. 1. i 3. tačka d) Evropske konvencije jer čitanje iskaza svjedoka koji „zbog važnih razloga" nije mogao ponovo pristupiti na glavni pretres na način propisan zakonom nije, samo po sebi, kršenje prava na pravično suđenje, a osporene presude se ne zasnivaju isključivo na tom iskazu, već i na iskazima drugih svjedoka i drugim materijalnim dokazima.
• Odluka o meritumu broj AP-154/05 od 12. aprila 2006. godine, stav 34, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 49/06

Nije narušeno načelo prava na pravično saslušanje niti načelo kontradiktornosti ako je na glavnom pretresu samo pročitano svjedočenje jednog od svjedoka koji nije neposredno saslušan, a svi drugi dokazi i činjenice ukazuju na to da je dotično lice, kao u konkretnom slučaju apelant, izvršilo određeno krivično djelo i da je krivično odgovorno.
• Odluka o meritumu broj AP-800/05 od 9. maja 2006. godine, stav 25, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 77/06

Nema kršenja člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine ni člana 6. stav 3. tačka d) Evropske konvencije zato što čitanje iskaza svjedoka koji „zbog važnih uzroka" nisu mogli pristupiti glavnom pretresu na način propisan zakonom nije, samo po sebi, kršenje prava na pravično suđenje, a osporene presude ne zasnivaju se isključivo na tim iskazima, već i na drugim materijalnim dokazima.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-1492/05 od 12. septembra 2006. godine, stav 24, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 7/07;
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-223/06 od 15. februara 2007. godine, st. 26–28, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 38/07, krivični postupak, čitanje iskaza svjedoka, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Postoji povreda prava na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 3. tačka d) Evropske konvencije zbog toga što se osporene osuđujuće presude zasnivaju isključivo na iskazu oštećene koju apelant nije mogao ispitivati ni u jednoj fazi postupka.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-2238/05 od 17. novembra 2006. godine, stav 22, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 12/07, presuda zasnovana isključivo na iskazu oštećene koju apelant nije imao mogućnost ispitivati, utvrđena povreda člana 6. Evropske konvencije i člana II/3.e) Ustava BiH

Ustavni sud zapaža da apelanti i njihovi branioci tokom cjelokupnog trajanja postupka pred redovnim sudovima nisu osporavali način na koji su redovni sudovi izvodili dokaze, niti su zatražili ponovno izvođenje dokaza saslušavanjem svjedoka. Naprotiv, sud je, uz saglasnost i apelanata i tužioca, pročitao izjave pojedinih svjedoka koji su saslušavani tokom postupka-istrage po zamolnicama i na glavnom pretresu. S obzirom na navedeno, a posebno na činjenicu da apelanti u postupku pred redovnim sudovima nisu osporavali posredno izvođenje dokaza, nego su se s tim saglasili, Ustavni sud smatra da nije povrijeđeno njihovo pravo na odbranu iz člana 6. stav 3. tačka d) Evropske konvencije.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-3159/06 od 15. januara 2009. godine, stav 28, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 28/09, krivični postupak, čitanje iskaza svjedoka iz istrage, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Ustavni sud naglašava da redovni sud i u smislu odredbi člana 270. stav 2. ZKP-a ima diskreciono ovlaštenje odbiti izvođenje dokaza kada ocijeni da je nepotreban ili da činjenice koje stranka želi dokazati nemaju značaja za predmet. Ustavni sud zapaža da su apelanti isticali da ovog svjedoka nisu mogli efikasno ispitati budući da su bili vezani direktnim ispitivanjem od strane optužbe, pa stoga svjedok nije mogao odgovoriti na sva njihova pitanja. Ustavni sud ponavlja da nedostatak obrazloženja u razlozima presude u pogledu neprihvaćanja dokaznog prijedloga odbrane, za koji je odbrana tvrdila da je od velike važnosti, u specifičnim okolnostima konkretnog predmeta prouzrokuje povredu prava na odbranu, pa je stoga i u konkretnom slučaju zbog toga došlo do povrede prava apelanata. Stoga, i u konkretnom slučaju, prema mišljenju Ustavnog suda, odsustvo relevantnog i jasnog obrazloženja od strane redovnih sudova u pogledu tvrdnje apelanata da im nije pružena odgovarajuća prilika ispitati svjedoka Milanka Popovića vodi zaključku da je prekršeno pravo apelanata na odbranu iz člana 6. stav 3. tačka d) u vezi s pravom na ravnopravnost strana u postupku iz stava 1. istog člana Evropske konvencije (vidi Evropski sud za ljudska prava, presuda P. S. protiv Njemačke od 20. decembra 2001. godine, aplikacija broj 33900/96, st. 29–31).
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-136/16 od 11. januara 2017. godine, stav 62, krivični postupak, čitanje iskaza svjedoka iz istrage, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

Pravo na prisustvo i saslušanje svjedoka odbrane pod istim uvjetima

Pravo na pravično suđenje nije povrijeđeno u slučaju kada redovni sudovi, na osnovu svojih dispozicija, odluče da nije svrsishodno izvođenje pojedinih dokaza u postupku na prijedlog optuženog i njegovog branioca i u obrazloženju o takvoj odluci daju valjane razloge, pri čemu nema drugih naznaka da je postupak bio nepravičan.
• Odluka o meritumu broj AP-1076/04 od 13. septembra 2005. godine, stav 29, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 22/06;
• Odluka o meritumu broj AP-215/05 od 12. aprila 2006. godine, stav 98, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 68/06

Da bi se ustanovila povreda apelantovog prava na pozivanje svjedoka, apelant mora dokazati da je pozivanje svjedoka bilo neophodno za utvrđivanje istine i da je nepozivanje svjedoka prejudiciralo apelantov predmet (vidi Evropska komisija za ljudska prava, X protiv Švicarske, 28, Odluke i izvještaji, stav 136).
• Odluka o meritumu broj AP-662/04 od 20. decembra 2005. godine, stav 37, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 41/06, disciplinski postupak protiv sudije koji se vodi pred VSTV-om, nema povrede člana 6. Evropske konvencije ni člana II/3.e) Ustava BiH

U slučaju kada su redovni sudovi imali razumno opravdanje što su odbili apelantov zahtjev za provođenje dokaza dodatnim vještačenjem vještaka neuropsihijatra, takvo odbijanje suda je, u okolnostima kada su činjenice zbog kojih se traži vještačenje već utvrđene, diskreciono pravo suda i ne predstavlja povredu člana 6. Evropske konvencije.
• Odluka o meritumu broj AP-257/05 od 20. decembra 2005. godine, stav 26, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 37/06

U slučaju kada je apelant mogao predložiti Osnovnom sudu saslušanje svjedoka, ali to nije učinio, niti je bio spriječen predložiti saslušanje tih lica u prigovoru protiv optužnice, a i kasnije tokom glavnog pretresa, čak i ukoliko nije znao jesu li ta lica dostupna organima gonjenja, nema povrede njegovih prava iz člana 6. stav 3.d) Evropske konvencije.
• Odluka o meritumu broj AP-85/05 od 20. decembra 2005. godine, stav 24, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 37/06

U pogledu iskaza svjedoka i drugih provedenih dokaza, član 6. Evropske konvencije ne predviđa mogućnost da sud ispituje sve navode, argumente i dokaze koje su strane izložile i predložile tokom postupka, nego samo one koje sud smatra relevantnim i potrebnim za zakonsko odlučivanje. Ova diskrecija, koju ima svaki sud u jednom kontradiktornom postupku, postoji radi efikasnosti vođenja postupka.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-74/05 od 23. februara 2006. godine, stav 37, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 37/06

Nema povrede prava na pravično suđenje u slučaju kada apelant nije dostavio bilo kakav dokaz kojim bi dokazao da je prvostepeni sud proizvoljno odbio njegov prijedlog za saslušanje svjedoka, niti u predmetu postoji bilo šta što bi ukazalo na takvu proizvoljnost ili da je dokazni postupak zloupotrijebljen na apelantovu štetu, nego, naprotiv, iz prvostepene presude proizlazi da je apelant imao i koristio mogućnost da izvodi svoje dokaze na isti način kao i Tužilaštvo, kao i da ispituje dokaze optužbe.
• Odluka o meritumu broj AP-215/05 od 12. aprila 2006. godine, stav 62, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine broj 68/06

Ustavni sud zaključuje da je osporenim presudama u dijelu odlučenja o oduzimanju imovinske koristi od apelanata došlo do kršenja prava na pristup sudu kao segmenta prava na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. Evropske konvencije u situaciji kada apelantima, kao licima kojima je oduzeta imovinska korist, pred prvostepenim sudom nije pružena puna procesna zaštita u smislu odredbe člana 414. ZKPFBiH, što je Vrhovni sud propustio uočiti i blagovremeno korigirati.
• Odluka o meritumu broj AP-2062/11 od 17. jula 2014. godine, stav 41, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine broj 71/14, oduzimanje imovinske koristi od trećih lica, krivični postupak, povreda člana 6. Evropske konvencije i člana II/3.e) Ustava BiH

Postoji kršenje prava na pravično suđenje kada apelant nije bio obaviješten o sjednici žalbenog vijeća, iako je to propisano odredbom člana 319. stav 1. Zakona o krivičnom postupku FBiH, te iako je u žalbi izričito zahtijevao da bude obaviješten kako bi prisustvovao sjednici drugostepenog vijeća koje je odlučilo o njegovoj žalbi.
• Odluka o meritumu broj AP-4483/20 od 9. marta 2022. godine, stav 27, krivični postupak, prisustvovanje sjednici drugostepenog vijeća

Besplatna pomoć tumača

Nema povrede prava na pravično suđenje u slučaju kada je saslušanju apelanta koji ne poznaje jezik koji je u službenoj upotrebi u sudu, u prethodnom postupku pred istražnim sudijom, na njegovo izričito traženje, prisustvovao izabrani, a ne stalni sudski tumač za strani jezik.
• Odluka o meritumu broj AP-1030/04 od 13. oktobra 2005. godine, stav 28, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 4/06