Postoji kršenje člana II/3.d) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 5. stav 1. Evropske konvencije ako je pritvor zasnovan na zakonskoj odredbi kojom je propisan obligatoran pritvor, te, stoga, pritvor nije bio zakonit u smislu principa člana 5. stav 1. Evropske konvencije.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-573/07 od 29. aprila 2009. godine, stav 36, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 75/09, utvrđena povreda člana 5. Evropske konvencije i člana II/3.d) Ustava BiH
Ustavni sud zaključuje da postoji kršenje prava iz člana II/3.d) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 5. stav 1. Evropske konvencije kada je rješenje o određivanju pritvora zasnovano na zakonskoj odredbi koja propisuje „obligatoran pritvor", odnosno kada sud nije mogao izvršiti individualizaciju izrečene mjere, niti se mogao baviti ispitivanjem bilo kakvih posebnih okolnosti koje bi mogle opravdati određivanje pritvora apelantu u smislu garancija iz člana 5. Evropske konvencije. Osim toga, Ustavni sud zaključuje da predmetna zakonska odredba ne zadovoljava potreban zakonski kvalitet u mjeri u kojoj bi se poštovali standardi iz člana II/3.d) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 5. stav 1. Evropske konvencije.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-498/11 od 15. jula 2011. godine, stav 35, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 104/11
Ustavni sud smatra da u okolnostima konkretnog slučaja nije ispoštovan postupak propisan zakonom zbog propusta policijskih organa da utvrde i da apelanta u trenutku lišavanja slobode, kao i prilikom uzimanja izjave u svojstvu osumnjičenog obavijeste da, pored postojanja osnova sumnje, postoji i bilo koji od razloga iz člana 146.a)-d) ZKPFBiH, a koji uvjeti, u skladu sa članom 153. stav 1. ZKPFBiH, na osnovu kojeg je apelant i lišen slobode, moraju biti kumulativno ispunjeni. S obzirom na navedeno, nesporno je, dakle, u smislu navedenih stavova Evropskog suda, da u apelantovom slučaju nisu „poštovana materijalna i proceduralna pravila nacionalnog prava", konkretno ZKPFBiH, iz čega proizlazi da apelantovo lišavanje slobode predstavlja nezakonito lišavanje slobode.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-3080/13 od 16. marta 2016. godine, stav 35, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 29/16;
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-2641/16 od 1. februara 2017. godine, stav 44, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 14/17, slučajevi u kojima je policija izvršila lišavanje slobode, utvrđena povreda člana 5. Evropske konvencije i člana II/3.d) Ustava BiH
Ustavni sud smatra da u okolnostima konkretnog slučaja nije ispoštovan postupak propisan zakonom zbog propusta policijskih organa da utvrde i da apelanta u trenutku lišavanja slobode obavijeste da, pored postojanja osnova sumnje da je počinio konkretni prekršaj, postoji i bilo koji od posebnih uvjeta iz člana 17. Zakona o prekršajima koji moraju biti kumulativno ispunjeni, te da je apelantovo lišavanje slobode bilo neophodna mjera kako bi se ostvarila svrha lišavanja slobode utvrđena citiranom zakonskom odredbom, tj. pojavljivanje pred sudom. Ustavni sud zaključuje da postoji kršenje prava iz člana II/3.d) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 5. stav 1. Evropske konvencije kada u okolnostima konkretnog slučaja lišavanje slobode nije „zakonito" jer nije preduzeto uz obavezu poštovanja materijalnih i proceduralnih pravila nacionalnog prava.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-1634/16 od 1. decembra 2016. godine, st. 44. i 47, slučaj u kojem je policija izvršila lišavanje slobode, utvrđena povreda člana 5. Evropske konvencije i člana II/3.d) Ustava BiH
Ustavni sud smatra da je o prijedlogu za produženje pritvora odlučivao sudija za prethodno saslušanje, što predstavlja povredu navedenih procesnih odredaba o nadležnosti za odlučivanje o produženju pritvora, odnosno „veliku i očitu nepravilnost" u donošenju odluke, naročito što je povredu tih odredaba zakonodavac propisao kao bitnu povredu odredaba krivičnog postupka. Nadalje, vijeće koje je odlučivalo u žalbenom postupku nije otklonilo veliku i očitu nepravilnost, odnosno nedostatke rješenja kojim je produžen pritvor apelantu. Dakle, Ustavni sud smatra da je postupanje redovnih sudova bilo „arbitrarno" s obzirom na to da su, usprkos jasnim formulacijama u domaćem pravu i uspostavljenoj sudskoj praksi kojom je zauzet jasan stav o nadležnosti za produženje pritvora nakon potvrđivanja optužnice, redovni sudovi zanemarili pravilno primijeniti mjerodavne propise usprkos apelantovim tvrdnjama kojima je ukazivao na povrede navedenih odredaba.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-2551/18 od 19. juna 2018. godine, stav 29, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovine" broj 49/18, nadležnost za odlučivanje o produženju pritvora, prekoračenje nadležnosti sudije za prethodno saslušanje, utvrđena povreda člana 5. Evropske konvencije i člana II/3.d) Ustava BiH
Apelant pobija navedena rješenja ukazujući da mu je pritvor nezakonito produžen zato što je optužen za krivično djelo za koje je propisana kazna „dugotrajnog zatvora“, dok se u skladu s važećim odredbama ZKP-a, koji je izmijenjen nakon počinjenja krivičnog djela, pritvor može produžiti do tri godine ako je moguće izreći kaznu doživotnog zatvora. U konkretnom slučaju osporena rješenja donijeta su u postupku redovne dvomjesečne kontrole opravdanosti pritvora, a potvrdio ih je i Vrhovni sud. Sudovi su zaključili da i dalje egzistiraju uvjeti za produženje pritvora apelantu, o čemu su dali dovoljna i relevantna obrazloženja. Nadalje, u vezi s pitanjem dužine pritvora, Ustavni sud zapaža da su sudovi to pitanje detaljno raspravili i na njega dali jasan odgovor. Suprotno apelantovim navodima, Ustavni sud smatra da sudovi nisu zanemarili činjenicu da su uvjeti za pritvor za krivična djela za koja je bila propisana kazna dugotrajnog zatvora, a sada doživotnog zatvora, ostali isti jer se trajanje pritvora do tri godine i tada i sada može odrediti za djela za koja je propisana najteža kazna. Dakle, prilikom kontrole opravdanosti pritvora sud se pozvao na odredbu člana 202. ZKP-a stav 1. i stav 2. tačka g) koja propisuje „kaznu doživotnog zatvora“, koja je zamijenila „kaznu dugotrajnog zatvora“, što je detaljno i jasno obrazložio (vidi tačku 7. ove odluke). Stoga, Ustavni sud smatra da je pritvor koji je apelantu produžen u skladu s odredbom člana 202. stav 2. tačka g) ZKP-a, a koji može trajati do tri godine nakon potvrđivanja optužnice, „zakonit“, odnosno produžen u skladu sa zakonom.
• Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP-2679/23 od 11. jula 2024. godine, st. 20. i 22, objavljena u „Službenom glasniku Bosne i Hercegovineˮ broj 52/24
